ΜÏθοι και Ιστορίες
H Βοιωτία αποτÎλεσε διαχρονικά το επίκεντρο του μυθολογικοÏ και ιστορικοÏ ενδιαφÎροντος.Οι σπουδαιÏŒτερες φυσιογνωμίες που συνδÎθηκαν με την περιοχή είναι οι εννÎα ΜοÏσες. Αν και υπάρχουν διάφορες απÏŒψεις σχετικά με τον τÏŒπο καταγωγής των θεοτήτων, ωστÏŒσο Îχει επικρατήσει η άποψη ÏŒτι κατοικοÏσαν στον ΕλικÏŽνα. Οι ΜοÏσες ήταν κÏŒρες του Δία και της ΜνημοσÏνης. Ως προστάτιδες των ΤεχνÏŽν, χάριζαν Îμπνευση σε κάθε ικανÏŒ καλλιτÎχνη. Στις ΘεσπιÎς, και συγκεκριμÎνα στο ΙερÏŒ Άλσος των ΜουσÏŽν, διοργανÏŽνονταν κάθε τÎσσερα χρÏŒνια γιορτÎς προς τιμήν των ΜουσÏŽν, τα «Μουσεία». Στις γιορτÎς συμμετείχαν ποιητÎς, μουσικοί και αθλητÎς, οι οποίοι διαγωνίζονταν στη σάλπιγγα, την επική ποίηση, τη ραψωδία, την κιθάρα, τον αυλÏŒ, τη σατυρική ποίηση και την υποκριτική τραγωδίας και κωμωδίας και Îπαιρναν ως Îπαθλο Îνα στεφάνι απÏŒ κισσÏŒ ή ροδοδάφνη. ΕκτÏŒς απÏŒ τις ΜοÏσες, στη Βοιωτία ζοÏσαν σÏμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες και οι ΚωρÏκειες ΝÏμφες, κÏŒρες του ποταμοÏ ΚλειστοÏ και της Κωρυκείας. Είχαν Îδρα τους το ΚωρÏκειο Άντρο (στην Αράχοβα). Το σπήλαιο ήταν αφιερωμÎνο και στο θεÏŒ Πάνα, τον γιο του Ερμή με τα πÏŒδια τράγου, το δασÏ τρίχωμα και τα κÎρατα στο κεφάλι. Ο ΠαρνασσÏŒς θεωροÏνταν ιερÏŒ βουνÏŒ του ΑπÏŒλλωνα και του ΔιÏŒνυσου. Και για τους δÏο θεοÏς υπήρχαν φημισμÎνα ιερά στην περιοχή. Ο ΠαρνασσÏŒς είναι συνδεδεμÎνος και με το ÏŒνομα του γενάρχη των Ελλήνων, του Έλληνα, γιου του Δευκαλίωνα και της ΠÏρρας. Ο Δευκαλίων και η ΠÏρρα προσάραξαν με την κιβωτÏŒ τους στην ψηλÏŒτερη κορυφή του ΠαρνασσοÏ, μετά τον περίφημο κατακλυσμÏŒ. Με τη Βοιωτία σχετίζεται και ο κορυφαίος ήρωας της ελληνικής μυθολογίας, ο Ηρακλής. ΣÏμφωνα με τον Ησίοδο (Θεογονία, 530), ο Ηρακλής γεννήθηκε στη Θήβα. Πάντως, το ιερÏŒ του Ηρακλή βρισκÏŒταν στη Θίσβη, ÏŒπου τελοÏνταν και οι μουσικοί και αθλητικοί αγÏŽνες «Ηράκλεια» προς τιμήν του. Στη ΔαÏλεια μαρτυρείται ÏŒτι Îλαβε χÏŽρα ο μÏθος του ΤηρÎα, ο οποίος με τη βίαιη συμπεριφορά του εναντίον της συζÏγου του ΠρÏŒκνης και της αδερφής της Φιλομήλας, οδήγησε τους θεοÏς να τον μεταμορφÏŽσουν σε τσαλαπετεινÏŒ. Τήν ΠρÏŒκνη μεταμÏŒρφωσαν σε αηδÏŒνι και τη Φιλομήλα σε χελιδÏŒνι. Με τη Βοιωτία συνδÎθηκαν, επίσης, ο Κάδμος, ο οποίος ίδρυσε την Καδμεία στην περιοχή της Θήβας, ο μάντης Τειρεσίας, που προÎβλεπε με ακρίβεια τα μελλοÏμενα, καθÏŽς και το γÎνος των ΛαβδακιδÏŽν (Λάιος, Οιδίποδας, ΑντιγÏŒνη, Ισμήνη, Ετεοκλής και Πολυνείκης) με τις πολλÎς δυστυχίες του.
Ιστορικά στιγμιÏŒτυπα Η ιστορία της Βοιωτίας ξεκινά απÏŒ την προÏŠστορική εποχή. ΣÏμφωνα με την τοπική παράδοση, πρÏŽτος βασιλιάς της ήταν ο Îγυγος. Το εÏφορο Îδαφος της περιοχής προσÎλκυσε απÏŒ νωρίς διάφορα φÏλα. Κατοίκησαν εκεί οι Έκτηνες, οι Άονες, οι ÎŽαντες, οι ΜινÏες, οι Καδμείοι και οι Γεφυραίοι. Στην Ïστερη μυκηναÏŠκή περίοδο, στην περιοχή της Βοιωτίας εγκαταστάθηκαν, προερχÏŒμενοι απÏŒ τη Θεσσαλία, οι Βοιωτοί, οι οποίοι κυριάρχησαν στους παλιÏŒτερους κατοίκους. Οι Βοιωτοί κατÎλαβαν τη ΧαιρÏŽνεια, τον ΟρχομενÏŒ και την ΚορÏŽνεια, ÏŒπου ίδρυσαν το ιερÏŒ της Ιτωνίας Αθηνάς. Λίγα χρÏŒνια αργÏŒτερα κατÎλαβαν τη Θήβα και τις ΠλαταιÎς. Αρχικά η Βοιωτία ήταν ενιαίο κράτος, αλλά πολÏ γρήγορα διασπάστηκε σε μικρά βασίλεια, που συνδÎονταν μεταξÏ τους με μια μορφή πολιτικής και θρησκευτικής Îνωσης, το ΚοινÏŒ των ΒοιωτÏŽν. Το ΚοινÏŒ αποτÎλεσε το αρχαιÏŒτερο πρÏŒτυπο πολιτικής Îνωσης ομάδων. ΙδρÏθηκε στα τÎλη του 7ου αιÏŽνα π.Χ. απÏŒ πÏŒλεις της Βοιωτίας, με επικεφαλής τη Θήβα. Κάθε πÏŒλη συνεισÎφερε στη βοιωτική ομοσπονδία στρατÏŒ και χρήματα. Οι πÏŒλεις- μÎλη είχαν κοινÏŒ νÏŒμισμα (απÏŒ τα τÎλη του 6ου αιÏŽνα π.Χ.) και Îναν εκλεγμÎνο αρχηγÏŒ, το βοιωτάρχη, με θητεία ενÏŒς Îτους. Το ΚοινÏŒ των ΒοιωτÏŽν διατηρήθηκε μÎχρι τον 3ο αιÏŽνα μ.Χ. Κατά τους ΠερσικοÏς πολÎμους πολλÎς βοιωτικÎς πÏŒλεις συνεργάστηκαν με τους ΠÎρσες, ωστÏŒσο οι Πλαταιείς και οι Θεσπιείς ξεχÏŽρισαν για την φιλελληνική στάση τους. Μάλιστα, οι Θεσπιείς βρÎθηκαν μÎχρι τελευταία στιγμή κοντά στους 300 του Λεωνίδα στη μάχη των ΘερμοπυλÏŽν. Για την αντίστασή τους εναντίον των ΠερσÏŽν, οι ΠλαταιÎς και οι ΘεσπιÎς καταστράφηκαν απÏŒ το στρατÏŒ του ΞÎρξη. Κατά την περίοδο του ΠελοποννησιακοÏ πολÎμου οι Βοιωτοί πολÎμησαν στο πλευρÏŒ των Λακεδαιμονίων, με εξαίρεση πάλι τους Πλαταιείς και τους Θεσπιείς. Μετά τη λήξη του πολÎμου άρχισε η μεγάλη ακμή της Βοιωτίας και του ΚοινοÏ της, την οποία Îπληξαν οριστικά ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Φίλιππος Β’, και ο γιος του, ΑλÎξανδρος. ΜεγαλÏτερη παρακμή επήλθε κατά τα ρωμαÏŠκά χρÏŒνια.
Η Βοιωτία γνÏŽρισε ακμή και κατά τη βυζαντινή περίοδο, αν και δοκιμάστηκε πολλÎς φορÎς απÏŒ επιδρομÎς Αβάρων, Σλάβων, ΣαρακηνÏŽν και Βουλγάρων. ΚÏριος παράγοντας της ακμής της ήταν η εκτροφή μεταξοσκωλήκων και η κατεργασία μεταξιοÏ. Την ανάπτυξη αυτή σταμάτησαν οι Νορμανδοί με την εισβολή τους το 1147 μ.Χ., οπÏŒτε μετÎφεραν τη μεταξουργία στη Σικελία αιχμαλωτίζοντας εξειδικευμÎνους τεχνίτες. Μετά την πρÏŽτη Άλωση της ΚωνσταντινοÏπολης το 1204 μ.Χ., η Βοιωτία μαζί με την Αττική παραχωρήθηκαν στον ÎŒθωνα ΔελαρÏŒς, ο οποίος ίδρυσε το Δουκάτο των ΑθηνÏŽν. Στη συνÎχεια την περιοχή κατÎκτησαν Καταλανοί μισθοφÏŒροι. ΑκολοÏθησαν η ολιγÏŒχρονη κυριαρχία των ΝαβαρρÎων και η ηγεμονία των ΑτσαγιÏŒλι. Το 1460 μ.Χ. η Βοιωτία προσαρτήθηκε απÏŒ τον Μωάμεθ Β’ στην Οθωμανική αυτοκρατορία και παρÎμεινε υπÏŒ οθωμανικÏŒ ζυγÏŒ ως την επανάσταση του 1821. Την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης Îδρασαν στη Βοιωτία ο Αθανάσιος Διάκος, ο ΟδυσσÎας ΑνδροÏτσος, ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο ΓεÏŽργιος ΚαραÏŠσκάκης και άλλοι σπουδαίοι οπλαρχηγοί. Μάλιστα, η τελευταία μάχη των Ελλήνων κατά των ΤοÏρκων δÏŒθηκε υπÏŒ την καθοδήγηση του Δημητρίου Υψηλάντη στην ΠÎτρα Αλιάρτου το 1829. Μεγάλες μάχες διεξήχθησαν και στη ΔαÏλεια, στο Δίστομο, στην Αράχοβα και στη Δομβραίνα. Η Βοιωτία ήταν απÏŒ τις πρÏŽτες περιοχÎς που εντάχθηκαν στο νÎο ελληνικÏŒ κράτος. Μεγάλη ήταν η συμβολή των ΒοιωτÏŽν στους ΒαλκανικοÏς πολÎμους και στη Μικρασιατική εκστρατεία. ΩστÏŒσο, με ανεξίτηλο μελάνι γράφτηκε η αντιστασιακή δράση των κατοίκων την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής. Την ισχυρή τους αντίσταση οι Βοιωτοί την πλήρωσαν με αιματηρά αντίποινα: εκτελÎσεις, σφαγÎς γυναικÏŒπαιδων και καταστροφÎς χωριÏŽν, με αποκορÏφωμα το ΟλοκαÏτωμα του ΔιστÏŒμου στις 10 Ιουνίου 1944, με θÏματα 218 κατοίκους. |
|